Emaye Aşkım

Emaye aşkım ilk bakışta olmadı aslında, meğer uzun süredir içten içe bir ilgim varmış. Uğradığım eskicilerde bit pazarlarında karşıma çıkan ufak tefek parçaları alır biriktirdim. Bunlar çok hoş parçalar olduğu halde biraz çizilmiş, bir yerinden cılası atmış olurdu. Günlüğe kullanmazdım, ama arada yemek fotoğrafları çekerken çok işime yararlardı. Zamanla buldukça aldıklarım epeyce birikmiş. Mesela girdiğim bir eskici dükkanında geniş bir leğen tarzında bir kap, bir de saplı büyükçe bir kova bulmuştum. İtiraf edeyim epeyce bir zaman iki parçayı nasıl değerlendireceğimi bilemedim, koyacak yer de bulamadım, ama ikisi de kendi yerlerini buldular. Leğen epeyce büyüktü ve biraz çizilmişti. Mutfakta kullanılması imkansız gibiydi, ama şimdi arada içerisine su doldurarak yorgun ayaklarımızı dinlendirmek için kullandığımız vazgeçilmez bir eşya haline geldi. Kovayı ise mutfakta kağıt ve plastikleri ayırdığım çöp kovası olarak kullanmaya başladım. Yanına aynı ölçülerde kapaklı bir emaye arkadaşı gelince çok şık bir ikili oldular. Diğeri de mutfak çöpünü başarıyla kamufle ediyor.

Sonra derken yavaş yavaş emaye eşyaların yenilerinin de üretilmekte olduğunu ve modern mutfaklarda kullanıldığını farkettim. Üstelik sağlıklıymış da. Bu zamana kadar hep dekorasyon objesi olarak kullandığım emayelerin işlevsel yönü daha da ağır basıyormuş. Aslında bunu bilmem gerekirdi, çünkü senelerdir, emaye kaplama ağır döküm tencere ve tavaları kullanıyorum. Onlardan ayrıca bir postta bahsetmek gerek. Bugün pişirme değil de servis için kullanılan emayelerden bahsedeyim istedim. Evde bitki çaylarını demlemek için kullandığımız içi süzgeçli emektar bir metal demliğimiz vardı. Uzun zaman zevkle kullanmış olsak da sanki son zamanlarda içerisinde demlediğim çaylar acı tat vermeye başlamıştı. Bu kırmızı demliği tesadüfen çok ucuza bulunca hemen aldım. Çayın tadı yine çay gibi olmaya başladı. Emaye demliklerin yapımında kullanılan malzemesinden ötürü demlediğimiz çaya koku ve tat olarak demlikten hiçbir şey nüfuz etmiyor. Uzun süre kullanıldığı halde bakteri tutmadığı için çay keyfimiz kolay kolay bozulmuyor. Ama hala çayımı en sevdiğim fincanımdan içmekten vazgeçmedim.

Emaye demliğim vardı artık, ama hiç kupam yoktu. Olsa mıydı, gerek var mıydı diye düşünmeden edemedim. Yine zamanında dekorasyon amaçlı emayeden bir çocuk tası almıştım eskiciden. İç kısmında küçük bir yerinden cılası attığı için çocukların kullanmasına hiç izin vermemiştim. Kendime bir kahve yapıp o tasla içtim. Siz de benim gibi misiniz bilmem ama ben farklı malzemelerden yapılan fincan ve bardakların içeceklerin tadını etkilediğine inanıyorum. Emaye kupada kahve içmenin lezzeti, keyfi bir başka, tavsiye ederim size de denemenizi. Evde dört çocuk olduğu için eğer yeni kupa alacaksam da bir modelden sayıca fazla almaktansa hepsine farklı sevecekleri türden kupalar almak istedim. Böylelikle iki de bir yarım bardak su içmek için çıkardıkları bulaşığa da bir çözüm getirmiş oldum. Şimdi herkes kendi kupasiyla tekrar tekrar su içebiliyor.

Biz kocaman bir aile olduğumuz için ihtiyaçlarımızda ona göre oluyor. Mesela tabaklarımız ve müsli kaselerimiz kırıla kırıla sayıları  yarıya inmiş de fark etmemişim. Son zamanlarda tabak çanak arayışında idim. Refika'daki tabaklar, daha doğrusu bütün ürünler harika olsa da ürünlerin sipariş edilip Almanya'ya gelmesi oldukça masraflı olacaktı. Baktım orada ne varsa burada da varmış. Ama yine de şüpheci yaklaşıp sadece 4 yemek tabağı ısmarladım. O kadar kullanışlı idilerdi ki, sonradan ısmarladıklarım gelene kadar o dört tabağı yıkayıp yıkayıp kullandım. 24 cm çapında tatlı tabakları olarak geçen boy çoçuklar için hem kahvaltı hem yemek tabağı olarak ideal. Kekimizi, meyvemizi de yine aynı tabaklarla servis ediyorum. Müsli kasesi olarak da iki ayri boy kase edindim. Ufaklıklar mini kaselerle kendi yiyecekleri kadar müsli alıyorlar tabaklarına. Abiler derin kaseleri tercih ediyor. 

Tabakları ve kaseleri düz beyaz ve kenarları siyah şeritli olanlarından tercih ettim, çünkü mutfağım genelde sade ve eşyalarım klasik. Yeni jenerasyon emayelerim mutfağıma hemen entegre oldular ve çocuklarım da çok severek kullanmaya başladı. Her bir ürün çok amaçlı kullanılabiliyor. Mesela müsli kaselerinde hoşafınızı sütlacınızı servis eder, akşama da çerez koyup sehpa üzerine koyabilirsiniz. Şaşırtıcı biçimde her sofra düzeninde yer bulabiliyorlar.

Amazon ve Ebay'dan başlayarak siz de hayalinizdeki emayeleri zevkinize göre tek tek toplayıp kendi setinizi oluşturabilirsiniz. Bu yazıya ilham veren paketlerin birinden çıkan bir kullanım klavuzu oldu. Riess markası Münder ve Krüger'in yanısıra en iyi üretici firmalardan biri. Klavuzun içerisinde emaye kapların nasıl uzun yıllar korunup kullanılabileceği hakkında püf noktaları içeriyor, sizlerle paylaşmak istedim. 

Önce emaye mutfak eşyalarının avantajlarından bahsedelim.

• Sağlıklı ve kendi kokusu tadı yok (Bu şekilde yiyecek ve içeceklerimizin tadı, kokusu etkilenmiyor.)
• Emaye ürünlerin tabanı ve çevresi demirden olduğu için ısıyı eşit şekilde her yerine paylaştırıyor (Pişirme esnasında enerjiden tasarruf ediyoruz)
• Cam yüzeyli dahil bütün ocaklarda kullanılabiliyor (katıksız demirden yapıldığı için)
• Temizliği kolay ve antibakteriyel (yüzeyi düz ve pürüzsüz olduğu için)
• Kırılmaz, çizilmez (gerçi tabaklar çiziliyor!)
• 450°C'ye kadar ısıya dayanıklı
• İçerisinde nikel kullanılmadığı için nikel alerjisi olanlar çekinmeden kullanabilir.
• Karbondioksit kullanılmadan elde üretiliyor (fabrikasyon değil)
• Eskimiş emayeler yeniden değerlendirilebiliyor. 

Emayelerimizi uzun yıllar kullanabilmek için dikkat etmemiz gereken kurallar

• Yeni aldığınız emaye ürünlerin üzerindeki etiketleri sıvıyağla silerek çıkarın.
• Ocakta kullanacağınız emayeleri tabanıyla aynı büyüklükte olan gözlere yerleştirin.
• Emayelerin ana malzemesi olan demir çok ısındığı ve ısıyı her yerine dağıttığı için ocağı normalden daha kısık açın.
• Emayenizi ocağa boş olarak koyup ısıtmayın. Yemeğin suyu da veya demlikteki su da kurumasın, çünkü demirin aşırı ısınma riski var.
• Yemek pişerken mutfakta olun. 
• Çocukları yemek pişerken ocaktan uzak tutun.
• Ocakta kaynamakta olan demliğin kulpunu veya tencerenin kapağını çıplak elle tutmayın, aşırı ısınmış olabilir.
• Emaye kapların sapları ağaç ya da farklı bir ürün değilse fırına da girebilir.
• Yemeğinizi pişirdiğiniz emaye kaplarda servis edebilir, keskin bıçak kullanabilirsiniz.
• Emaye çok serttir, kırılmaz fakat yere düşerse üzerindeki camdan yapılma cila  yer yer atabilir. 
• Cilası atmış emayenizi kullanmaya devam edebilirsiniz, fakat temiz tutmaya dikkat edin. Artık bakteri tutmama özelliği kaybolacaktır. 

Emayelerimizin temizliği ve bakımı için

• Emayeler demir üzerine cam cila atılarak yapıldığı için dayanıklıdır ve yüzeyi dümdüz ve pürüzsüz olduğu için bakteri tutmaz.
• Yemek pişirdikten sonra boşalan tencerenize hiçbir zaman soğuk su koymayın. Biraz ılık su ve deterjanla temizleyin. Deterjanlı suyu içerisinde bekletirseniz daha kolay temizlenir.
• Kurumuş ve yapışmış yemek artıkları için emaye tencerenin içerisinde su ve deterjan koyup kısa bir süre kaynatabilirsiniz.
• Emaye ürünlerin temizliği için özel temizlik ürünleri var, bunların haricinde Scheuermilch (mutfak lavabosunu temizlediğimiz kremsi temizlik ürünü?), süngerin yumuşak yüzü ve yumuşak bir fırça kullanılabilir.
• Emayelerinizi bulaşık makinesinde koyacaksanız, cam bardaklar için olan ayarını tercih edin. Emayelerin beyazlığının ve ışıltısının kalıcı için elde yıkamak daha doğru olur. 
• Emayelerinizi iyice kurutup dolabınıza kaldırın. Kireç lekelerini sirke bazlı temizlik ürünleriyle kolayca yok edebilirsiniz.